Lojistik, tedarik zincirinin çok önemli bir parçası olup, ürünlerin ve malzemelerin etkili ve verimli bir şekilde bir noktadan diğerine taşınmasını sağlar. Bu sektörde kullanılan terimler ve kavramlar, süreci daha iyi anlamaya yardımcı olur. İşte A’dan Z’ye bir lojistik terimleri sözlüğü:
A Harfi
Ağırlık Kontrolü (Weight Control): Ürün veya sevkiyatın toplam ağırlığının belirlenmesi ve bu ağırlığın yasal ve operasyonel sınırlar içinde olup olmadığının kontrol edilmesi işlemidir.
Ambalajlama (Packaging): Ürünlerin taşınma sırasında zarar görmemesi için uygun malzemelerle sarılması veya kutulanmasıdır. Ürünlerin lojistik sürecindeki güvenliği açısından oldukça önemlidir.
Antrepo (Warehouse/Bonded Warehouse): Gümrüklü veya gümrüksüz ürünlerin depolandığı yerlerdir. Malların gümrük işlemleri tamamlanana kadar burada saklanır.
Abant: Bir taşıma belgesi türü olup, deniz taşımacılığında kullanılan bir belge türüdür.
Acente: Bir şirket adına başka bir şirketle iletişim kuran ve işlemleri yürüten aracı kurum.
Ad-hoc: Belirli bir amaç için oluşturulmuş, geçici bir çözüm veya ekip.
Akreditif: Bir bankanın, müşterisi adına başka bir bankaya verdiği ödeme garantisi.
Ambalaj: Ürünün korunması, taşınması ve depolanması için kullanılan malzeme.
Antrepo: Gümrük kontrolünde olan, malların geçici olarak depolandığı yer.
Avukula: Bir deniz aracının, rıhtıma bağlanmak için kullanılan halat.
B Harfi
Backhaul: Bir aracın, taşıma görevini tamamlayıp geri dönerken yük taşıması. Boş dönmek yerine yeni bir yük alarak verimli bir lojistik süreci sağlar.
Barkod (Barcode): Ürünlerin veya malzemelerin otomatik olarak tanımlanmasını sağlayan, genellikle çizgilerden oluşan bir koddur. Lojistikte izlenebilirliği artırır.
Boşaltma Noktası (Unloading Point): Ürünlerin teslim edildiği ve boşaltıldığı noktadır. Lojistik sürecin son aşamasıdır.
Barge: Nehirlerde ve kanallarda kullanılan, açık üstü veya kapalı, düz tabanlı bir nakil aracı.
Bilge: Bir geminin en alt kısmında bulunan, su toplanması için ayrılmış bölüm.
Bill of Lading (Konşimento): Uluslararası taşımacılıkta kullanılan, malın alıcıya teslim edileceğine dair bir taşıma belgesi.
Bonded Warehouse (Antrepo): Gümrük kontrolünde olan, malların geçici olarak depolandığı yer.
Break Bulk (Dökme Yük): Konteyner veya palet gibi standart ünitelerde olmayan, dökme halde taşınan yük.
Broker: Alıcı ve satıcı arasında aracılık yapan kişi veya kurum.
C Harfi
Carrier (Taşıyıcı): Yükleri bir yerden başka bir yere taşıyan şirket veya araç.
Cargo (Yük): Taşınan eşya veya malzeme.
Charter Party (Kiralama Sözleşmesi): Bir geminin tamamının veya bir kısmının kiralanmasına ilişkin sözleşme.
Consignee (Alıcı): Taşıma belgesinde belirtilen, malı alacak olan kişi veya kurum.
Consignor (Gönderici): Taşıma belgesinde belirtilen, malı gönderen kişi veya kurum.
Container (Konteyner): Standart boyutlarda, farklı türde yükleri taşımak için kullanılan büyük kutu.
Customs (Gümrük): Ülkeye giriş çıkış yapan malların kontrol edildiği ve vergilerinin alındığı yer.
Ç Harfi
Çapraz Sevkiyat (Cross-Docking): Ürünlerin bir depoya girip hemen ardından farklı bir araca yüklenerek dağıtım merkezine gitmesi işlemidir. Bu süreç, depolama ihtiyacını azaltır ve sevkiyat süresini kısaltır.
Çoklu Taşıma (Multimodal Transport): Bir ürünün birden fazla taşıma modu (kara, deniz, hava, demiryolu) ile taşınmasıdır. Genellikle lojistik zincirindeki karmaşık taşıma süreçlerinde kullanılır.
Çekici (Tractor): Römorkları taşımak için kullanılan araçtır. Lojistik sektöründe ağır yük taşımacılığında sıkça kullanılır.
D Harfi
Dağıtım (Distribution): Ürünlerin son kullanıcıya veya perakendecilere ulaştırılması sürecidir. Dağıtım, lojistik zincirinin son halkasıdır.
Demuraj (Demurrage): Bir taşıma aracının, boşaltma veya yükleme işlemleri sırasında liman veya terminalde fazla kaldığı süreden dolayı ödenen ceza veya ücret.
Dağıtım Ağı: Bir ürünün lojistik sürecinde izlediği yolu gösteren, depo, rota, satış noktası gibi öğelerin bir araya gelmesiyle oluşan yapıdır.
Dağıtım Kanalı: Ürünün üreticiden tüketiciye ulaştığı yol üzerindeki tüm aracıları (toptancı, perakendeci vb.) içeren yapıdır.
Dağıtım Merkezi: Ürünlerin depolandığı, paketlendiği ve dağıtımın planlandığı tesislerdir. Bu merkezler, lojistik sürecin etkinliği için önemli bir rol oynar.
Dağıtılmış Stok: Aynı ürünün farklı depolarda bulundurulmasıdır. Bu sayede müşterilere daha hızlı hizmet verilmesi ve stok riskinin azaltılması hedeflenir.
DAP (Delivered At Place): Uluslararası ticarette kullanılan bir teslim şeklidir. Satıcı, malı belirlenen varış yerine getirir ve taşıma aracından boşaltmadan alıcının emrine bırakır.
DDP (Delivered Duty Paid): Uluslararası ticarette kullanılan bir diğer teslim şeklidir. Satıcı, malın tüm vergiler dahil olmak üzere belirlenen varış yerinde alıcıya teslim edilmesini sağlar.
Demurrage: Bir geminin veya konteynerin limanda belirlenen süreden daha uzun süre kalması nedeniyle ödenen cezadır.
Depo: Ürünlerin depolandığı ve korunduğu tesislerdir. Depolama, lojistik sürecin önemli bir bölümünü oluşturur.
Depo Yönetim Sistemi: Depolardaki stokların takibi, yerleştirilmesi ve çıkartılması gibi işlemleri yöneten yazılım sistemleridir.
Depolama (Storage): Ürünlerin belirli bir süre boyunca depolanması işlemidir.
Doğrudan Teslimat: Ürünün üreticiden doğrudan tüketiciye gönderilmesi işlemidir.
Dozvola: Uluslararası karayolu taşımacılığında kullanılan, bir ülkenin sınırları içinde transit geçiş izni veren belgedir.
Dar Koridor Depolama Sistemi: Depolarda yerden tasarruf etmek amacıyla kullanılan, dar koridorlarda yüksek rafların bulunduğu depolama sistemidir.
E Harfi
Elektronik Veri Değişimi (EDI – Electronic Data Interchange): İşletmelerin birbirleriyle bilgisayar ortamında veri alışverişi yapmalarını sağlayan bir sistemdir. Bu sistem, sipariş, fatura gibi belgelerin hızla ve hatasız bir şekilde iletilmesini sağlar.
Envanter (Inventory): Şirketin elinde bulundurduğu ham madde, yarı mamul ve mamul stoklarının toplamıdır. Lojistikte envanter yönetimi, müşteri taleplerine zamanında cevap verebilmek açısından önemlidir.
Ekipman: Lojistik operasyonlarda kullanılan araç-gereçlerin genel adıdır. Kamyonlar, forkliftler, konteynerler, paletler gibi birçok farklı ekipman lojistik süreçlerde kullanılır.
Ekspedisyon: Bir gönderinin alıcıya ulaştırılması için gerekli tüm işlemleri kapsayan hizmettir. Gümrük işlemleri, taşıma, sigorta gibi hizmetler ekspedisyon kapsamında sunulur.
Elektrikli İstif Makinesi (Stacker): Paletli yükleri dikeyde hareket ettirerek istifleme yapmak için kullanılan elektrikli ekipmandır. Depolama alanlarında sıklıkla kullanılır.
Elektronik Ürün Kodu: Tedarik zincirindeki bir ürünün küresel anlamda, anında ve otomatik tanımlanması ve izlenmesi adına kod versiyonu üretici bilgisi, ürün tipi ile ürünün seri numarası bilgilerini içeren koddur.
E-ticaret Lojistiği: İnternet üzerinden yapılan satışlarda ürünlerin üreticiden tüketiciye ulaştırılması için gereken tüm lojistik faaliyetleri kapsar.
Efficient Foodservice Response (EFR): Lojistik ve tedarik zinciri yönetimi terimlerinden biridir ve gıda hizmeti (foodservice) sektöründe kullanılan bir kavramdır. Gıda ürünlerinin üretimden tüketiciye kadar olan süreçteki etkin yönetimini ifade eder.
Ek Döküman: Bir gönderi ile birlikte taşınması gereken ilave belgelerdir. Fatura, ambalaj listesi, gümrük beyannamesi gibi belgeler ek döküman olarak kabul edilir.
Ekspres Kargo: Kısa sürede teslimatı gereken gönderiler için kullanılan bir kargo türüdür. Yüksek maliyetli olmasına rağmen, acil durumlarda tercih edilir.
Ekspertiz: Bir malın durumu, değeri veya hasar durumu hakkında uzman bir kişi tarafından yapılan inceleme ve raporlama işlemidir.
Eşya Değişimi: İki farklı nokta arasındaki eşyaların karşılıklı olarak değiştirilmesi işlemidir.
F Harfi
Fason Taşıma (Freight Forwarding): Taşıma işi yapan bir şirketin, belirli bir sözleşme ile başka bir şirkete lojistik hizmet sunmasıdır. Genellikle uluslararası taşımacılıkta kullanılır.
Forklift: Depolarda, yükleme ve boşaltma süreçlerinde paletli yüklerin taşınmasında kullanılan bir iş makinesi.
Filo Yönetimi (Fleet Management): Bir şirketin tüm taşıma araçlarının verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla yapılan planlama ve organizasyon süreci.
FAS (Free Alongside Ship): Mal bedeli ve limana kadar iç taşımaları ödenmiş, deniz ve iç su taşıma şeklinde kullanılan uluslararası ticarette bir teslim şeklidir. Satıcı, malı belirlenen limandaki geminin yanına getirir ve tüm riskler bu noktadan itibaren alıcıya geçer.
FCA (Free Carrier): İhracatçı, malı belirlenen bir yerde ve zamanda ilk taşıyıcıya teslim eder. Tüm gümrük işlemleri ve iç taşıma masrafları satıcı tarafından karşılanır. Bu terim, hem karayolu, denizyolu, demiryolu ve havayolu taşımacılığında kullanılabilir.
Fiktif Antrepo: Özel bir firmanın sadece kendi mallarını depoladığı gümrüklü bir antrepo türüdür.
Filo Yönetimi: Bir şirketin sahip olduğu tüm araçların (kamyon, otobüs, forklift vb.) planlı bir şekilde yönetilmesi, bakımı ve takip edilmesi işlemidir. Yakıt tüketimi, bakım maliyetleri, rota optimizasyonu gibi konularda verimlilik sağlamak amacıyla kullanılır.
FOB (Free on Board): Satıcının malı gemiye yüklediği ve tüm risklerin bu noktadan itibaren alıcıya geçtiği bir satış koşuludur.
Forklift: Yükleme, boşaltma, taşıma ve istifleme işlemleri için kullanılan, çatallı bir kaldıraçtır. Depo, liman ve üretim tesislerinde sıkça kullanılır.
Frigo Taşıma: Soğuk zincir taşımacılığı olarak da bilinir. Gıda ürünleri gibi sıcaklık hassasiyeti olan malların, belirli sıcaklık aralığında taşınmasını sağlayan bir taşıma yöntemidir.
G Harfi
Gümrük (Customs): Ürünlerin ülkeye giriş ve çıkışlarında uygulanan yasal düzenlemelerdir. Gümrük işlemleri, uluslararası lojistik süreçlerinde büyük bir rol oynar.
Gümrük Beyannamesi (Customs Declaration): Gümrük işlemleri sırasında ithalatçı veya ihracatçı tarafından verilen, taşınan malların detaylarını içeren resmi bir belgedir.
Gönderi Takibi (Shipment Tracking): Ürünlerin lojistik zinciri boyunca nerede olduğunun izlenmesi sürecidir. Bu, müşterilere siparişlerinin hangi aşamada olduğunu bildirir.
Gabari: Taşıtların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini sağlamak amacıyla uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir. Gabari ölçüleri, farklı ülkelerde ve taşıma rotalarında değişiklik gösterebilir.
Gatekeeping: Ters lojistik kanallarına giren ürünlerin ayıklanması işlemidir. Bu işlem, ürünlerin geri dönüştürülebilirliği, onarılabilirliği veya imha edilmesi gerektiği gibi durumların belirlenmesi için önemlidir.
Gateway: Farklı taşıma modları veya lojistik ağlarının birbiriyle bağlandığı, mal ve yolcu akışının yoğun olduğu önemli bir ulaşım merkezi veya geçiş noktasıdır. Örneğin, bir liman, bir havaalanı veya bir demiryolu kavşağı bir gateway olarak kabul edilebilir.
Gümrükleme: Ürünlerin bir ülkenin gümrük sınırını geçerken tabi tutulduğu resmi işlemlerdir. Gümrükleme işlemleri, ürünlerin türüne, değerine ve menşeine göre değişebilir.
Gümrük Deposu: Gümrük işlemleri tamamlanmadan önce malların güvenli bir şekilde saklandığı tesislere gümrük deposu denir. Gümrük depoları, ithalatçı veya ihracatçılara mallar üzerinde çeşitli işlemler yapma imkanı sunar.
Gümrük Beyanı: Malların gümrüğe giriş veya çıkışında verilen beyannamedir. Gümrük beyannamesinde, malın cinsi, miktarı, değeri, menşei ve diğer ilgili bilgiler yer alır.
Gümrük Vergisi: İthal edilen malların değerine veya miktarına göre ödenen vergidir. Gümrük vergileri, ülkelerin ticaret politikaları ve uluslararası anlaşmalar doğrultusunda belirlenir.
Green Logistics (Yeşil Lojistik): Çevresel etkileri en aza indirerek gerçekleştirilen lojistik faaliyetlerdir. Yeşil lojistik, enerji verimliliği, atık yönetimi ve sürdürülebilir ambalajlama gibi konulara odaklanır.
Grey Market: Resmi distribütörler veya üreticiler tarafından yetkilendirilmemiş aracılar veya tedarikçiler aracılığıyla satılan ürünleri ifade eder. Grey market ürünler, genellikle daha düşük fiyatlarla satılsa da, garanti ve orijinallik konusunda riskler taşır.
Gross Weight (Brüt Ağırlık): Bir paketin veya konteynerin içindeki ürünlerin ağırlığı ile ambalajın ağırlığının toplamıdır.
H Harfi
Hacim Ağırlığı (Volumetric Weight): Ürünün kapladığı hacme göre hesaplanan ağırlığıdır. Özellikle hava taşımacılığında önemlidir çünkü fiyatlandırma hacim üzerinden yapılır.
Hızlı Tüketim Ürünleri (Fast-Moving Consumer Goods – FMCG): Kısa raf ömrüne sahip, hızla satılan ürünlerdir. Bu tür ürünlerin lojistik süreçleri genellikle hızlı ve sürekli olarak döner.
Hammadde: Üretim sürecinde kullanılan ve nihai ürüne dönüştürülen temel maddelerdir. Lojistikte, hammaddelerin tedarik edilmesi, depolanması ve üretim tesislerine zamanında ulaştırılması önemli bir süreçtir.
Hacim: Bir yükün kapladığı yerin büyüklüğüdür. Lojistikte, hacim, taşıma maliyetlerini etkileyen önemli bir faktördür. Daha büyük hacimli yükler, daha büyük taşıma araçları ve daha fazla depolama alanı gerektirir.
Hava Kargo: Hava yoluyla yapılan yük taşımacılığıdır. Hava kargo, hızlı teslimat gerektiren ve yüksek değere sahip ürünler için tercih edilir. Ancak, diğer taşıma yöntemlerine göre daha yüksek maliyetlidir.
Hava Taşımacılığı: Hava araçları ile yapılan yük ve yolcu taşımacılığıdır. Lojistikte, hava taşımacılığı, özellikle acil durumlar ve uzun mesafeler için tercih edilir.
Hızlı Teslimat: Müşteri siparişlerinin mümkün olan en kısa sürede teslim edilmesidir. E-ticaretin gelişmesiyle birlikte hızlı teslimat, müşteri memnuniyeti için önemli bir faktör haline gelmiştir.
Hub: Birden fazla rota veya hattın kesiştiği, malların aktarıldığı ve dağıtıldığı merkezlerdir. Lojistik ağlarda, hub’lar, verimliliği artırmak ve maliyetleri düşürmek için kullanılır.
Hukuki Sorumluluk: Lojistik süreçte meydana gelebilecek herhangi bir zarar veya kayıptan dolayı ortaya çıkan sorumluluktur. Lojistik şirketleri, taşıdıkları yüklerin güvenliği ve teslimatı konusunda hukuki sorumluluk taşır.
Hizmet Seviyesi Anlaşması (SLA): Bir hizmet sağlayıcı ile müşteri arasında hizmet kalitesi, teslimat süreleri, performans ölçütleri gibi konularda yapılan sözleşmedir. Lojistikte, SLA’lar, hizmetlerin müşteri beklentilerine uygun olarak sunulmasını sağlar.
I-İ Harfi
İrsaliye (Waybill): Malların taşınması sırasında düzenlenen bir belge olup, gönderici, alıcı ve taşınan ürünlerin bilgilerini içerir.
İstifleme (Stacking): Ürünlerin depolarda veya taşıma araçlarında düzenli ve güvenli bir şekilde üst üste yerleştirilmesi işlemidir.
İhracat: Bir ülkeden başka bir ülkeye mal veya hizmetlerin satılması işlemidir. İhracat işlemleri, lojistik açısından gümrük işlemleri, taşıma, sigorta gibi birçok aşamayı içerir.
İthalat: Bir ülkeye başka bir ülkeden mal veya hizmetlerin satın alınması işlemidir. İthalat işlemleri de ihracat işlemleri gibi lojistik açısından birçok detayı gerektirir.
İncoterms: Uluslararası Ticaret Oda’sı (ICC) tarafından belirlenen ve alıcı ile satıcı arasındaki sorumlulukları net bir şekilde tanımlayan ticaret terimleridir. İncoterms, lojistik süreçlerde sıklıkla kullanılır.
İnventar: Bir işletmenin sahip olduğu tüm maddi varlıkların (hammadde, yarı mamul, mamul ürün vb.) toplamına verilen isimdir. İnventar yönetimi, lojistik süreçlerin önemli bir parçasıdır.
İskelesi: Gemilerin yanaştığı ve yüklerinin yüklendiği veya boşaltıldığı yerdir.
İstasyon: Bir taşıma hattı üzerinde yüklerin aktarıldığı veya bekletildiği yerdir.
İthalat Vergisi: İthal edilen mallara uygulanan vergidir.
İç Taşımacılık: Bir işletme içindeki farklı birimler arasında mal veya hizmetlerin taşınması işlemidir.
İade: Müşteri tarafından satın alınan bir ürünün çeşitli nedenlerle satıcıya geri verilmesi işlemidir.
İrsaliye: Satılan veya gönderilen malların miktarı, cinsi ve diğer özelliklerinin belirtildiği bir belgedir.
J Harfi
Just-in-Time (Tam Zamanında Üretim): Ürünlerin tam ihtiyacın olduğu anda üretilip teslim edilmesini amaçlayan bir üretim ve lojistik yönetimi sistemidir. Bu sistemde stok maliyetleri minimuma indirilir.
Jettison: Geminin batma tehlikesiyle karşı karşıya kalması durumunda, yükün bir kısmının denize atılması işlemidir. Bu işlem, geminİn dengesini sağlamak ve batmayı önlemek amacıyla yapılır.
Joint Rate: Birden fazla taşıma aşamasını kapsayan bir taşımada, başlangıç noktasından son varış noktasına kadar uygulanan tek bir taşıma ücretidir. Bu ücret, farklı taşıma modları (karayolu, denizyolu, havayolu vb.) kullanılsa bile tek bir faturada gösterilir.
Just-in-Time (Tam Zamanında Üretim):Üretim süreçlerinde, bir ürünün tam olarak ihtiyaç duyulduğu anda ve gerekli olan miktarda üretilmesi veya tedarik edilmesi felsefesidir. Bu sayede stok maliyetleri düşürülür ve üretim esnekliği artırılır.
Jib: Vinçlerde kullanılan, yükleri kaldırmak ve taşımak için kullanılan uzun kol.
Junction: Birden fazla yolun birleştiği veya ayrıldığı nokta. Lojistikte, farklı taşıma güzergahlarının kesiştiği noktaları ifade eder.
Jettison: Acil durumlarda gemi ve mürettebatın güvenliğini sağlamak için kritik bir işlemdir.
Joint Rate: Lojistik süreçlerin daha basit ve şeffaf hale gelmesini sağlar.
Just-in-Time: Üretim ve lojistik süreçlerin verimliliğini artırır, maliyetleri düşürür.
K Harfi
Kargo (Cargo): Taşınan mal veya yük anlamına gelir. Lojistik sektöründe kargo, genellikle ticari amaçla taşınan mallar için kullanılır.
K1 Belgesi: Bir veya birden fazla özmal taşıtla karayoluyla şehirlerarası eşya taşımacılığı yapacak olan gerçek veya tüzel kişilerin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’ndan almaları gereken yetki belgesidir. Bu belge, taşımacılık faaliyetinin yasal çerçevede yürütülmesi için zorunludur.
Kabotaj: Deniz ticaretinde bir ülkenin kendi ülkesi içinde taşımacılık yapma yetkisini salt kendi bayrağını taşıyan taşıyıcılara vermesidir. Karayolu taşımacılığında da benzer şekilde, bir ülkenin kendi sınırları içindeki taşımacılık faaliyetlerini kendi vatandaşlarına veya şirketlerine verme uygulamasıdır.
Kabul Kredili Ödeme (Acceptance Credit): Uluslararası ticarette kullanılan bir ödeme yöntemidir. Alıcı, satıcının çekini kabul ederek bankasına ödemeyi vadeli olarak taahhüt eder. Banka, çeki kabul eder ve satıcıya ödemeyi yapar.
Kalite Kontrol: Lojistik süreçlerin her aşamasında ürün veya hizmetlerin belirlenen standartlara uygunluğunun kontrol edilmesi işlemidir. Kalite kontrol, müşteri memnuniyetini sağlamak ve şirket imajını güçlendirmek için önemlidir.
Kanban: Üretim sürecinde kullanılan, bir sonraki işlem aşamasına ne kadar ve ne zaman malzeme gönderileceğini belirten görsel bir sinyal sistemi veya kartıdır. Just-in-Time (JIT) üretim sistemlerinde sıklıkla kullanılır.
Kapasite: Bir sistemin, belirli bir süre içinde belirli bir işi yapabilme yeteneğidir. Lojistikte, depolama alanının, taşıma aracının veya bir tesis içindeki işlem sayısının maksimum seviyesini ifade eder.
Kara Taşımacılığı: Karayolu üzerinde yapılan yük taşımacılığıdır. Kamyon, TIR gibi araçlarla gerçekleştirilir. Esnek ve kapsamlı bir taşıma yöntemi olduğu için sıklıkla tercih edilir.
Karantina Stok: Beklenmeyen durumlar (talep artışı, tedarik zinciri kesintileri vb.) için saklanan, ek bir stok seviyesidir. Bu stok, olası risklere karşı bir güvence sağlar.
Konsolidasyon: Farklı göndericilerin küçük parsillerini bir araya getirerek daha büyük bir yüke dönüştürme işlemidir. Bu sayede taşıma maliyetleri düşürülür ve verimlilik artırılır.
Konteyner: Standart boyutlarda, farklı türde yüklerin taşınması için kullanılan büyük metal kutulardır. Deniz, kara ve demiryolu taşımacılığında yaygın olarak kullanılır.
Kurutma: Nemli veya ıslak ürünlerin, taşıma veya depolama öncesi belirli bir nem seviyesine getirilmesi işlemidir. Bu işlem, ürünlerin bozulmasını önlemek ve raf ömrünü uzatmak için önemlidir.
L Harfi
Lojistik: Ürünlerin, hizmetlerin ve bilgilerin bir noktadan diğerine taşınma sürecini planlayan ve yöneten bir faaliyettir. Üretimden dağıtıma kadar her aşamayı kapsar.
Liman (Port): Deniz taşımacılığında, gemilerin yükleme ve boşaltma işlemlerini gerçekleştirdiği alandır.
L/C (Letter of Credit): Akreditif olarak da bilinir. Bir bankanın, alıcının talebi üzerine satıcıya belirli şartlar altında ödeme yapacağını taahhüt ettiği bir belgedir. Uluslararası ticarette güvenli ödemeyi sağlamak amacıyla kullanılır.
Lead Time: Bir siparişin verilmesinden teslimatına kadar geçen süreyi ifade eder. Bu süre içinde üretim, sevkiyat ve diğer lojistik işlemler gerçekleşir.
Leasing: Kiralama anlamına gelir. Lojistikte, araç-gereç, depo gibi varlıkların belirli bir süreliğine kiralanmasıdır.
Lift-on/Lift-off (LO/LO): Konteynerlerin gemiye veya gemiden vinç yardımıyla yüklenmesi ve boşaltılması işlemidir.
Line Haul: Bir taşıma rotasında iki ana nokta arasındaki uzun mesafeli taşımayı ifade eder.
Logistic Regression: Lojistik regresyon, bir olayın gerçekleşme olasılığını tahmin etmek için kullanılan istatistiksel bir modeldir. Lojistikte, müşteri davranışları, talep tahmini gibi konularda kullanılır.
Lot: Birlikte üretilen veya depolanan ürünlerin belirli bir miktarını ifade eder.
LTL (Less Than Truckload): Bir kamyonun tamamını doldurmayacak kadar küçük bir yük için kullanılan taşıma hizmetidir.
Lumber: Kereste anlamına gelir. Lojistikte, kereste taşımacılığı ve lojistiği için kullanılır.
Lojistik Kaynak Planlama: Lojistik süreçlerde kullanılan kaynakların (insan, araç, depo vb.) etkin bir şekilde planlanması ve yönetilmesi sürecidir.
Lojistik Maliyet Analizi: Lojistik işlemlerin toplam maliyetini belirlemek ve maliyetleri düşürmek için yapılan analizlerdir.
Lojistik Performans Ölçümü: Lojistik süreçlerin etkinliğini ve verimliliğini ölçmek için kullanılan çeşitli metriklerdir (teslimat süresi, hata oranı, müşteri memnuniyeti vb.).
M Harfi
Mal Kabul (Goods Receipt): Bir depoya gelen ürünlerin sayım ve kontrol işlemlerinin yapılmasıdır. Mallar, kabul edildikten sonra envantere eklenir.
Müşteri Memnuniyeti (Customer Satisfaction): Lojistik hizmetlerinin zamanında, doğru ve eksiksiz sunulmasıyla elde edilen müşteri memnuniyetidir. Lojistik süreçlerin kalitesi, müşteri memnuniyetini doğrudan etkiler.
Mahrece İade: İthal edilen bir ürünün, belirlenen kalite standartlarına uygun olmadığı veya diğer nedenlerle iade edilmesi durumunda, ürünün menşe ülkesine geri gönderilmesi işlemidir.
Mal Kabul: Depoya gelen bir malın, miktar, kalite ve diğer özelliklerinin kontrol edilerek sisteme kaydedilmesi işlemidir. Mal kabul sürecinde, fatura, irsaliye gibi belgelerin kontrolü de yapılır.
Manifesto: Bir taşıma işleminde taşınan tüm yüklerin detaylı bir listesini içeren, taşıyıcı tarafından hazırlanan belgedir. Manifestoda, gönderici ve alıcının bilgileri, yükün cinsi, miktarı, ağırlığı gibi bilgiler yer alır.
Maul: Almanya’da geçerli olan ve 12 ton üzeri araçlardan alınan otoyol kullanım vergisi.
Menşei Şahadetnamesi: Bir ürünün üretildiği ülkeyi gösteren resmi bir belgedir. Uluslararası ticarette, gümrük işlemlerinde ve bazı vergilendirme uygulamalarında gerekli olabilir.
Miktar Farkı: Sipariş edilen miktar ile teslim alınan miktar arasındaki farktır. Bu fark, eksik teslimat, fazla teslimat veya kayıplar nedeniyle oluşabilir.
Modal Seçim: Bir yükün taşınmasında kullanılacak taşıma aracının (kamyon, tren, gemi, uçak vb.) belirlenmesi işlemidir. Modal seçim, maliyet, süre, güvenlik gibi faktörlere göre yapılır.
Multimodal Taşımacılık: Bir yükün, farklı taşıma araçları kullanılarak birden fazla mod ile taşınmasıdır. Örneğin, bir ürün önce kamyonla bir depoya, ardından gem ile başka bir ülkeye ve son olarak trenle nihai destinasyona taşınabilir.
MRP (Material Requirements Planning): Malzeme İhtiyaç Planlaması anlamına gelir. Üretim sürecinde gerekli olan tüm malzemelerin ne zaman ve ne kadar miktarda alınacağı konusunda detaylı bir planlama yapma yöntemidir.
MRP II (Manufacturing Resource Planning): İmalat Kaynak Planlaması anlamına gelir. Üretim sürecinde kullanılan tüm kaynakların (malzeme, işçilik, makine vb.) planlanması ve yönetilmesini kapsayan bir sistemdir.
Mass Customization: Kitle özelleştirmesi olarak da bilinir. Büyük ölçekli üretimde, ürünlerin müşterilerin özel isteklerine göre özelleştirilmesidir.
Müşteri Hizmetleri Lojistiği: Müşteri memnuniyetini artırmak amacıyla, sipariş yönetimi, teslimat takibi, iade işlemleri gibi süreçlerin yönetilmesidir.
Müşterinin Siparişi Verdiği An: Bir müşterinin bir ürün veya hizmet için sipariş verdiği andır. Bu noktadan sonra lojistik süreçler başlar.
N Harfi
Navlun (Freight): Malların bir yerden başka bir yere taşınması için ödenen ücrettir. Navlun, deniz taşımacılığında en yaygın kullanılan terimlerden biridir.
Nakliye (Transport): Ürünlerin bir noktadan diğerine taşınması işlemidir. Kara, hava, deniz ve demiryolu gibi farklı taşıma modlarıyla gerçekleştirilir.
Nötr Depo: Gümrük bölgesi içinde veya dışında bulunan ve herhangi bir gümrük işlemine tabi olmaksızın malların depolanmasına izin verilen depolardır.
Notifikasyon: Bir taşıma işlemi sırasında, gönderenin alıcıya gönderdiği veya taşıyıcının alıcıya ilettiği bildirimdir. Bu bildirimde, gönderinin durumu, varış tarihi gibi bilgiler yer alır.
Numaralı Konteyner: Uluslararası standartlara uygun olarak üretilen ve taşıma işlemlerinde kullanılan büyük boyutlu kaplardır. Numaralı konteynerler, yüklerin güvenli ve kolay bir şekilde taşınmasını sağlar.
NVOCC (Non-Vessel Owning Common Carrier): Kendi gemisine sahip olmayan ancak konteyner taşımacılığı yapan firmalardır.
Net Ağırlık: Bir ürünün ambalajı çıkarıldıktan sonraki gerçek ağırlığıdır. Net Edilebilir Kâr: Bir şirketin tüm giderleri düşüldükten sonra elde ettiği kârdır.
O Harfi
Operasyonel Verimlilik (Operational Efficiency): Lojistik süreçlerin en az maliyetle ve en hızlı şekilde yapılmasını amaçlayan verimlilik ölçüsüdür.
Operasyonel Eksiklik: Lojistik süreçlerde beklenen performansın altında kalma durumudur. Bu, teslimat gecikmeleri, stok eksiklikleri veya hasarlı ürünler gibi çeşitli sorunlara yol açabilir.
Operasyonel Mükemmellik: Lojistik süreçlerin optimize edilmesi ve mümkün olan en yüksek verimliliğe ulaşılmasıdır. Bu, maliyetlerin düşürülmesi, müşteri memnuniyetinin artırılması ve rekabet avantajı elde edilmesi gibi faydalar sağlar.
Operasyonel Planlama: Lojistik faaliyetlerin önceden belirlenen hedeflere ulaşmak için planlanması ve organize edilmesidir. Bu planlama, kaynakların etkin kullanımı, risklerin yönetimi ve müşteri taleplerinin karşılanması gibi konuları içerir.
Ombudsman: Şikayetleri inceleyen ve çözüm önerileri sunan bağımsız bir hakemdir. Lojistik sektöründe, müşteri şikayetlerini değerlendirmek ve şirket ile müşteri arasında bir köprü görevi görmek için kullanılabilir.
Optimizasyon: Lojistik süreçlerin verimliliğini artırmak amacıyla yapılan iyileştirme çalışmalarıdır. Bu, rota planlaması, depolama düzenlemesi ve taşıma modlarının seçimi gibi çeşitli alanlarda gerçekleştirilebilir.
Ortak Lojistik: Birden fazla şirketin lojistik faaliyetlerini bir araya getirerek maliyetleri düşürme ve verimliliği artırma amacıyla oluşturdukları işbirliği modelidir.
Ortak Dağıtım: Aynı bölgede faaliyet gösteren farklı şirketlerin ürünlerini tek bir araçla dağıtmasıdır. Bu sayede taşıma maliyetleri düşürülür ve çevresel etkiler azaltılır.
Order Fulfillment: Müşteri siparişlerinin alınması, işlenmesi, hazırlanması ve teslim edilmesi sürecidir. Bu süreç, lojistik zincirinin en önemli halkalarından biridir.
Outbound Lojistik: Ürünün üretim tesisinden müşteriye doğru hareket ettiği lojistik faaliyetlerdir. Bu, depolama, taşıma ve dağıtım gibi işlemleri içerir.
Outsourcing: Bir şirketin lojistik faaliyetlerini dışarıdan bir hizmet sağlayıcıya devretmesidir. Bu sayede şirket, kendi çekirdek işlerine odaklanabilir ve maliyetlerini düşürebilir.
Ö Harfi
Ödeme Şekilleri: Lojistik hizmetler karşılığında yapılan ödemelerin gerçekleştirilme yöntemleridir. Akreditifli Ödeme: Bir bankanın, alıcının talebi üzerine satıcıya belirli belgeler karşılığında ödeme yapacağını taahhüt ettiği bir ödeme yöntemidir. Kabul Kredili Ödeme: Satıcının düzenlediği poliçenin alıcı veya alıcının bankası tarafından kabul edilmesiyle gerçekleşen bir ödeme şeklidir. Havale: Bankalar aracılığıyla yapılan elektronik para transferidir. Kredi Kartı: Alışverişlerde kullanılan ve ödemelerin daha sonra bankaya ödendiği bir ödeme aracıdır.
Ön Depo: Ana depoya gelen ürünleri geçici olarak depolayan ve daha sonra farklı depolara veya müşterilere dağıtan bir depo türüdür. Ürünlerin toplu olarak getirildiği ve daha küçük partilere ayrıldığı bir merkez görevi görür.
Ön Sevkiyat: Müşteri talebi gelmeden önce, talep olacağı öngörülen ürünlerin daha önceden belirlenen bir noktaya gönderilmesidir.
Özelleştirilmiş Lojistik: Müşterinin özel ihtiyaçlarına göre tasarlanan ve uygulanan lojistik çözümlerdir. Standart lojistik hizmetlerinin aksine, müşterinin talebi doğrultusunda özel taşıma araçları, depolama alanları ve süreçler oluşturulur.
P Harfi
Palet (Pallet): Malların taşınması ve depolanması sırasında kullanılan ahşap veya plastik platformlardır. Forkliftler ile taşınabilmeleri açısından lojistikte sıkça kullanılır.
Parsiyel Taşımacılık (Partial Load Transport): Bir taşıma aracının tamamı doldurulmadığında, farklı müşterilere ait yüklerin aynı araçta taşınması işlemidir. Maliyet avantajı sağlar.
Paket: Ürünleri dış etkenlerden koruyan ve onları bir arada tutarak; pazarlama, taşıma, depolama, dağıtım işlemlerini kolaylaştıran ve metal, plastik, karton vb. malzemelerden yapılmış kaptır. Paketleme, ürünlerin hasarsız ve güvenli bir şekilde hedef noktaya ulaştırılmasını sağlar.
Paketleme: Bir ürünün üreticiden tüketiciye kadar uzanan dağıtım zincirinde güvenli ulaşımının sağlanabilmesi için kullanılan koruyucu araçların tümüdür. Paketleme işlemi, ürünün özelliklerine, taşıma koşullarına ve hedef pazara göre farklılık gösterir.
Panelvan: Yük taşımak için üretilmiş, 3 – 5 metrelik kapalı kasaya sahip, minibüse benzer hafif ticari araçtır. Panelvanlar, küçük ve orta ölçekli yüklerin şehir içi ve şehirler arası taşımacılığında sıklıkla kullanılır.
Parsiyel Yükleme: Aynı güzergahtaki birbirinden farklı müşterilerin yüklerini, aynı araç ile taşıma yöntemidir. Parsiyel yükleme, müşterilere daha ekonomik bir taşıma çözümü sunar.
Peşin Ödeme: İthalatçının mal bedelini ihracatçıya fiili ihraçtan önce ödediği ödeme şeklidir. Peşin ödeme, satıcı için riskleri azaltırken, alıcı için bazı durumlarda finansal zorluklar yaratabilir.
Planlama: Lojistik süreçlerin etkin ve verimli bir şekilde yönetilmesi için gerekli olan bir faaliyettir. Planlama, taşıma güzergahlarının belirlenmesi, araçların tahsisi, depolama alanlarının yönetimi gibi konuları içerir.
Poliçe: Sigorta sözleşmesinin yazılı belgesidir. Poliçe, sigorta şirketinin ve sigortalının hak ve yükümlülüklerini belirtir.
Proforma Fatura: Satıcı tarafından alıcı adına düzenlenen ve yapılan anlaşma ile ilgili her türlü detayı gösteren ön faturadır. Proforma fatura, siparişin onayı, gümrük işlemleri ve ödemelerin yapılması gibi süreçlerde kullanılır.
Promosyon: Satışı artırmak için yapılan yenilikler veya sunulan avantajlardır. Promosyonlar, genellikle yeni ürünlerin tanıtımı, pazar payının artırılması veya müşteri sadakatinin sağlanması amacıyla kullanılır.
R Harfi
Rota Optimizasyonu (Route Optimization): Ürünlerin taşınması sırasında en kısa ve en verimli yolun belirlenmesi işlemidir. Bu süreç, zaman ve maliyet tasarrufu sağlar.
Raf: Depolama alanlarında ürünlerin düzenli bir şekilde yerleştirilmesi ve depolanması için kullanılan yapıdır. Raflar, farklı boyutlarda ve malzemelerden üretilebilir ve depolama ihtiyaçlarına göre tasarlanır.
Rampa: Yükleme ve boşaltma işlemlerinin daha kolay ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesi için araçların kasası ile yükleme platformunun aynı seviyeye getirildiği alanlardır. Rampalar, genellikle yükleme bölgelerinde ve depolarda bulunur.
Raylı Koridor: Dar koridorlu istifleyicilerin belirli bir rota üzerinde hareket etmesini sağlayan ray sistemidir. Bu sistem, depolama alanlarında daha verimli bir depolama ve taşıma işlemi sağlar.
Radio Frequency (RF): Radyo frekansı anlamına gelir. Lojistikte, RF teknolojisi genellikle ürünlerin tanımlanması ve takibi için kullanılan RFID (Radio Frequency Identification) sistemlerinde kullanılır.
Radio Frequency Identification (RFID): Radyo frekansı ile çalışan bir tanımlama sistemidir. Bu sistemde, ürünlere yerleştirilen RFID etiketleri sayesinde ürünlerin hareketleri otomatik olarak takip edilir.
Rate Basis: Navlun esasını ifade eder. Navlun ücretlerinin hesaplanmasında kullanılan temel unsurlardır.
Rate War: Tarife savaşı anlamına gelir. Farklı taşıma şirketleri arasında rekabetin yoğunlaşması sonucu navlun ücretlerinde düşüşler yaşanması durumudur.
Rate: Navlun ücreti anlamına gelir. Bir yükün taşınması karşılığında ödenen ücrettir.
Rebate: Navlun iadesi anlamına gelir. Belirli koşullar altında, müşterilere yapılan bir indirim veya iadedir.
Reciprocity: Karşılıklılık anlamına gelir. Farklı ülkeler veya şirketler arasındaki ticari anlaşmalarda karşılıklı olarak tanınan haklar ve imtiyazlardır.
Reclaim Materials: Malzemenin geri kazanılması anlamına gelir. Kullanılmış veya atık malzemelerin yeniden kullanılabilir hale getirilmesi işlemidir.
Reclamation Centers: Reklamasyon merkezleri anlamına gelir. Geri kazanılan malzemelerin işlendiği ve yeniden kullanıma hazır hale getirildiği tesislerdir.
Reconditioning: Ürünün yenilenmesi anlamına gelir. Kullanılmış veya hasarlı ürünlerin tamir edilerek yeniden kullanılabilir hale getirilmesi işlemidir.
Recycling: Çevrimleme/geri kazanma anlamına gelir. Atık malzemelerin yeniden işlenerek yeni ürünler elde edilmesi işlemidir.
Reefer: Soğuk hava deposu anlamına gelir. Sıcaklık kontrollü olan ve genellikle gıda ürünleri gibi bozulabilir malların depolandığı tesislerdir.
Refurbishing: Ürünün ıslah edilmesi anlamına gelir. Kullanılmış ürünlerin görünümünü ve performansını iyileştirmek için yapılan işlemlerdir.
Remanufacturing: Yeniden imalat anlamına gelir. Kullanılmış ürünlerin tamamen sökülerek parçalarının yenileriyle değiştirilmesi ve yeniden bir ürün haline getirilmesi işlemidir.
Repetitive Manufacturing: Tekrarlayan üretim anlamına gelir. Aynı ürünün büyük miktarlarda ve sürekli olarak üretildiği bir üretim sistemidir.
S Harfi
Sevkiyat (Shipment): Ürünlerin bir noktadan bir başka noktaya taşınması sürecidir. Sevkiyat, lojistik zincirin önemli bir aşamasıdır.
Sipariş Döngüsü Süresi (Order Cycle Time): Bir müşterinin sipariş vermesinden siparişin müşteriye teslim edilmesine kadar geçen süreyi ifade eder. Bu süre içerisinde siparişin işlenmesi, hazırlanması, sevkiyatı ve müşteriye ulaştırılması gibi adımlar bulunur.
Sipariş Yönetimi: Müşteri siparişlerinin alınması, işlenmesi, depolanması ve sevk edilmesi süreçlerinin tümünü kapsayan bir faaliyettir. Sipariş yönetimi, lojistik süreçlerin etkin bir şekilde yönetilmesi için oldukça önemlidir.
Sınır Ötesi Lojistik: Ülkeler arasında yapılan mal taşımacılığını ifade eder. Gümrük işlemleri, farklı ülkelerin düzenlemeleri ve taşıma koşulları gibi birçok faktörü içeren karmaşık bir süreçtir.
Sivil Havacılık: Askeri amaçlar dışında kullanılan tüm havacılık faaliyetlerini ifade eder. Lojistikte, özellikle acil durumlar veya yüksek değerli ürünlerin taşınmasında hava yolu taşımacılığı sıklıkla tercih edilir.
Stok Devir Hızı: Belirli bir dönemde depolanan malın ortalama olarak kaç kez değiştiğini gösteren bir ölçüttür. Stok devir hızı, stok yönetiminin etkinliğini değerlendirmek için kullanılır. Yüksek stok devir hızı, işletmenin stok maliyetlerini düşürmesine ve taze ürünler sunmasına yardımcı olur.
Stok Optimizasyonu: İşletmenin ihtiyaç duyduğu ürünleri, doğru miktarda ve doğru zamanda bulundurmak amacıyla yapılan çalışmaların tümünü ifade eder. Stok optimizasyonu, hem fazla stok tutmanın maliyetini azaltır hem de müşteri taleplerinin zamanında karşılanmasını sağlar.
Stok Rotasyonu: Depolanan ürünlerin yerlerinin düzenli olarak değiştirilmesi işlemidir. Stok rotasyonu, ürünlerin bozulmasını önler, stokların daha iyi takip edilmesini sağlar ve depolama alanının daha verimli kullanılmasını sağlar.
Supply Chain (Tedarik Zinciri): Bir ürünün ham madde olarak üretilmesinden tüketiciye ulaştırılmasına kadar geçen tüm süreçleri ve bu süreçteki tüm aktörleri (tedarikçiler, üreticiler, dağıtıcılar, perakendeciler vb.) kapsayan bir ağdır.
Süreç Haritalama: Lojistik süreçlerin görsel olarak temsil edilmesi ve analiz edilmesi için kullanılan bir yöntemdir. Süreç haritalaması, süreçlerin daha iyi anlaşılmasını, darboğazların tespit edilmesini ve iyileştirme çalışmalarının yapılmasını sağlar.
Sürdürülebilir Lojistik: Çevresel etkileri en aza indirerek, sosyal sorumluluğu gözeterek ve ekonomik olarak sürdürülebilir bir şekilde lojistik faaliyetlerini gerçekleştirmektir.
Smart Lojistik: Teknolojiyi kullanarak lojistik süreçlerinin daha akıllı, verimli ve otomatik hale getirilmesidir. Yapay zeka, büyük veri analitiği ve nesnelerin interneti gibi teknolojiler, smart lojistikte önemli bir rol oynar.
Sevkiyat Planlama: Ürünlerin varış noktalarına en uygun ve en hızlı şekilde ulaştırılması için yapılan planlamadır. Sevkiyat planlaması, taşıma araçlarının seçimi, güzergah belirleme ve teslimat zamanlarının optimize edilmesini içerir.
Ş Harfi
Şube: Bir şirketin farklı bir şehirde veya bölgede bulunan, ana merkezin faaliyetlerini yürüten ve müşterilere hizmet veren birimi. Lojistikte, şubeler genellikle dağıtım merkezleri veya depo olarak kullanılır.
Şubeleşme: Bir şirketin, faaliyet gösterdiği coğrafi alanı genişletmek amacıyla yeni şubeler açma süreci.
Şehir içi taşımacılık: Bir şehir içindeki belirli bir noktadan başka bir noktaya yük veya eşyanın taşınması.
Şehirlerarası taşımacılık: Farklı şehirler arasındaki yük veya eşya taşıma işlemi.
Şirket içi lojistik: Bir şirketin kendi içindeki üretim, depolama ve dağıtım süreçlerini yöneten lojistik faaliyetleri.
Şirketler arası lojistik: Farklı şirketler arasında gerçekleştirilen lojistik işlemler.
Şube deposu: Bir şirketin şubesine bağlı olan ve o şubeye hizmet veren depo.
Şubeye teslim: Bir ürünün, müşteriye doğrudan değil, şirketin bir şubesine teslim edilmesi.
Şartname: Bir mal veya hizmetin özellikleri, miktarı, teslim süresi gibi bilgilerin belirtildiği resmi belge. Lojistik sözleşmelerinde sıklıkla kullanılan bir terimdir.
Şubeleşme stratejisi: Bir şirketin yeni şubeler açarak büyüme hedeflerine ulaşmak için belirlediği yol haritası.
T Harfi
Tedarik Zinciri (Supply Chain): Ürünlerin ham maddeden son kullanıcıya kadar olan süreçlerinin tamamını ifade eder. Bu süreç lojistik ile iç içedir.
Taşıma Belgesi (Bill of Lading): Uluslararası taşımacılıkta kullanılan, gönderici ve taşıyıcı arasında yapılan anlaşmayı gösteren yasal bir belgedir.
Tanker: Sıvı yükleri (petrol, kimyasallar, vb.) taşımak için özel olarak tasarlanmış gemiler veya araçlardır. Tare Ağırlığı: Bir ambalajın, konteynerin veya aracın içindeki yük hariç kendi ağırlığıdır.
Taşıma İrsaliyesi: Bir malın bir yerden başka bir yere taşındığını gösteren ve gönderici ile alıcı arasında yapılan bir sözleşmedir.
Tonaj: Bir geminin taşıma kapasitesini ifade eden bir ölçü birimidir.
Transit: Bir malın, kalkış noktasından varış noktasına ulaşmak için geçtiği ara duraklar veya ülkelerdir.
Transshipment: Bir yükün, bir taşıma aracından diğerine aktarılması işlemidir.
Tramp: Belirli bir rotaya bağlı kalmadan, yük bulunduğu her yere giden gemilerdir.
Transport Packaging: Birden fazla ürünün bir araya getirilerek tek bir ünite haline getirilmesini sağlayan ambalaj türüdür.
Trip Charter: Bir geminin tek bir sefer için kiralanmasıdır.
Tampon Stok: Beklenmedik talep artışlarına veya tedarik kesintilerine karşı korumak için tutulan yedek stok miktarıdır.
Talep: Bir ürün veya hizmet için müşteri tarafından belirtilen ihtiyaçtır.
Talep Planlama: Gelecekteki talebi tahmin etmek ve buna göre üretim veya tedarik planlarını oluşturma sürecidir.
Tare: Tare ağırlığının kısaltılmış halidir.
Total Productive Maintenance (TPM): Ekipmanların ömrünü uzatmak ve arıza sürelerini azaltmak amacıyla tüm çalışanların katılımıyla yapılan bir bakım felsefesidir.
Third-Party Logistics (3PL): Lojistik hizmetlerini dışarıdan bir şirkete devretme işlemidir.
Tipping Fees: Çevreye atılan atıklar için ödenen ücretlerdir.
Title: Bir malın mülkiyetini gösteren belge veya hakdır.
Two-Dimensional Barcoding: Ürünlerin takip edilmesi için kullanılan iki boyutlu barkod sistemidir.
Take-Back: Ürünlerin kullanım ömrü sonunda geri toplanması ve geri dönüştürülmesi işlemidir.
U Harfi
Uluslararası Taşımacılık (International Transport): Ülkeler arası mal ve hizmet
Ullage: Genellikle gemi taşımacılığı ve depo yönetimi gibi alanlarda kullanılır. Bir tankın içindeki sıvı veya gaz seviyesinden, tankın dolum kapasitesine kadar olan boşluk veya boş alanı ifade eder.
Ü Harfi
Üçüncü Parti Lojistik (3PL): Bir şirketin lojistik faaliyetlerinin tamamını veya bir kısmını dışarıdan bir lojistik hizmet sağlayıcısına (3PL) devretmesidir. Depolama, taşıma, gümrük işlemleri gibi lojistik süreçlerin tamamı veya bir kısmı 3PL tarafından yönetilir. 3PL kullanımı, şirketlerin lojistik maliyetlerini düşürmelerine ve daha esnek olmalarına olanak tanır.
Üretim Sonrası Lojistik: Üretilen bir ürünün, üretim tesisinden tüketiciye ulaştırılmasına kadar geçen süreçte yapılan tüm lojistik faaliyetlerdir. Ambalajlama, depolama, taşıma, dağıtım gibi işlemleri içerir. Üretim sonrası lojistik, ürünün zamanında ve hasarsız bir şekilde tüketiciye ulaştırılması için büyük önem taşır.
Ürün Yaşam Döngüsü Lojistik: Bir ürünün üretiminden geri dönüşümüne kadar geçen tüm süreçte yapılan lojistik faaliyetlerdir. Ürünün tasarımı, üretimi, dağıtımı, kullanımı ve geri dönüşümü aşamalarında yapılan lojistik faaliyetleri kapsar. Ürün yaşam döngüsü lojistik, sürdürülebilirlik ve çevresel etkilerin azaltılması açısından önemlidir.
Ürün İade Lojistik: Tüketici tarafından satın alınan bir ürünün çeşitli nedenlerle geri gönderilmesi ve tekrar işleme alınması sürecidir. İade edilen ürünlerin kontrolü, onarımı, yeniden paketlenmesi veya imhası gibi işlemleri içerir.
V Harfi
Varış Limanı: Bir geminin veya taşıma aracının yükünü indirmek üzere ulaştığı son durak.
Varış Noktası: Bir gönderinin nihai olarak teslim edilmesi gereken adres veya yer.
Varış Süresi: Bir gönderinin başlangıç noktasından varış noktasına ulaşması için geçen süre.
Verimlilik: Minimum kaynak kullanarak maksimum çıktı elde etme durumu. Lojistikte, kaynakların (zaman, iş gücü, enerji) etkin kullanımı ile daha fazla iş yapma anlamına gelir.
Verimlilik Ölçümü: Lojistik süreçlerin ne kadar verimli olduğunu belirlemek için kullanılan çeşitli metrikler. Örneğin, sipariş karşılama süresi, depo kullanım oranı, taşıma maliyeti gibi.
Vagon: Demiryolu taşımacılığında yükleri taşımak için kullanılan kapalı veya açık bölmeli araç.
Valide Belirgesi: Gümrük işlemlerinde kullanılan, malın gerçek sahibinin kim olduğunu gösteren belge.
Varant: Depoya teslim edilen malların temsili olarak düzenlenen belge.
Vezne: Ödemelerin alındığı, faturaların düzenlendiği ve diğer finansal işlemlerin yapıldığı yer.
Viskozite: Bir akışkanın akma direnci. Lojistikte, özellikle sıvı maddelerin taşınması sırasında önemli bir özelliktir.
Volumetrik Ağırlık: Bir paketin hacmi ile yoğunluğunun birleşimi sonucu elde edilen ağırlık. Kargo taşımacılığında, gerçek ağırlık veya volumetrik ağırlık hangisi yüksekse, ücretlendirme o ağırlık üzerinden yapılır.
Y Harfi
Yard (Freight): Bir konteyner veya kargo yükünün depolandığı veya transfer edildiği bir yer veya tesisi ifade eder. Örneğin, bir limandaki konteyner yurdu veya bir lojistik merkezinin depo alanı bir yard olarak düşünülebilir.
Yük: Taşınan her türlü eşya, ürün veya maddeye verilen genel isimdir. Hammadde, yarı mamul, mamul ürün gibi farklı türlerde yükler bulunmaktadır.
Yükleme: Bir taşıma aracına yükün yerleştirilmesi işlemidir. Yükleme işlemi sırasında yükün güvenliği, dengeli dağılımı ve hasar görmemesi önemlidir.
Yükleme Alanı: Bir taşıma aracında veya depoda yükün yerleştirildiği alandır. Yükleme alanının büyüklüğü ve özellikleri, taşınacak yükün cinsine ve miktarına göre değişebilir.
Yükleme Listesi: Taşıma aracına yüklenen tüm yüklerin bir listesidir. Yükleme listesinde yükün adı, miktarı, ağırlığı gibi bilgiler yer alır.
Yük Beyanı: Uluslararası taşımalarda, gümrük işlemleri için hazırlanan bir belgedir. Yük beyanında yükün cinsi, miktarı, değeri, menşei ülke gibi bilgiler yer alır.
Yük Eşitleme: Taşıma aracında yükün ağırlığının dengeli dağıtılması işlemidir. Yük eşitleme, aracın güvenli bir şekilde hareket etmesi ve yükün hasar görmemesi için önemlidir.
Yük Emri: Bir göndericinin, bir taşıma şirketi veya lojistik sağlayıcıya verdiği, bir yükün taşınması için gerekli talimatları içeren bir belgedir.
Yük Takibi: Bir yükün, gönderildiği yerden alıcıya teslim edilinceye kadar takip edilmesi işlemidir. Yük takibi, lojistik süreçlerin şeffaflığını artırır ve müşteri memnuniyetini sağlar.
Z Harfi
Zero Returns (Sıfır İade): Üretilen ürünlerin tüketiciye ulaştıktan sonra geri dönmemesi, yani iade edilmemesidir. Bu durum, üretim süreçlerinin kusursuzluğu, ürünlerin yüksek kalitede olması ve pazarlama stratejilerinin doğru uygulanması gibi faktörlere bağlıdır. Sıfır iade, şirketler için önemli bir başarı göstergesi olarak kabul edilir.
Zaman Çizelgesi (Timeline): Bir lojistik operasyonun başlangıcından bitişine kadar olan tüm aşamaların zamanla eşleştirildiği bir planlama aracıdır. Zaman çizelgesi, her bir etkinliğin ne zaman başlayacağı ve ne zaman tamamlanacağı hakkında net bir bilgi verir. Bu sayede, lojistik süreçler daha iyi koordine edilir ve olası gecikmeler önlenir.
Zemin Yükü (Floor Load): Bir deponun veya bir yapının zemininin taşıyabileceği maksimum ağırlık kapasitesidir. Zemin yükü, depolanan ürünlerin ağırlığı ve depolanma şekli gibi faktörlere göre belirlenir. Zemin yükünün aşılması, yapının güvenliği açısından risk oluşturur.
Zülfü (Residue): Ambalajların veya ürünlerin temizlenmesi sırasında ortaya çıkan atık maddelerdir. Zülfüler, genellikle geri dönüşüm veya bertaraf işlemlerine tabi tutulur.
Zemin Kat Planı (Ground Floor Plan): Bir yapının zemin katının düzenini gösteren bir çizimdir. Zemin kat planı, depolama alanlarının, ofislerin ve diğer tesislerin yerleşimini gösterir. Lojistik operasyonların planlanması için zemin kat planı önemli bir araçtır.
Zemin Taşıma (Ground Transportation): Karayolu, demiryolu veya boru hattı gibi karasal yollar üzerinden yapılan taşımacılık türüdür. Deniz ve hava taşımacılığına göre daha yavaş olmasına rağmen, daha esnek ve daha düşük maliyetli bir taşımacılık yöntemidir.
Zone Picking (Bölge Toplama): Depo içindeki ürünleri toplamak için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde, depo belirli bölgelere ayrılır ve toplama işlemi bu bölgelere göre yapılır. Zone picking, toplama süresini kısaltır ve hata oranını düşürür.
